ე.წ. “უჩიპო“, ანუ არაელქტრონული პირადობის მოწმობის დაკანონებაზე საკონსტიტუციო სასამართლომ უარი თქვა

საკონსტიტუციო სასამართლომ არ დააკმაყოფილა ორი მოქალაქის სარჩელი, რომლებიც  კანონის იმ ნორმების არაკონსტიტუციურად ცნობას ითხოვდნენ, რომლებიც არაელექტრონული ანუ ე.წ. უჩიპო პირადობის მოწმობის გაცემას კრძალავს.

ნანა სეფაშვილი, ია რეხვიაშვილი სარჩელს იმით ასაბუთებდნენ, რომ ეს აკრძალვა მათ რელიგიურ მრწამსს ბღალავს, რითაც მათი კონსტიტუციური უფლებები ირღვევა.

კონსტიტუციური სარჩელის თანახმად, მოსარჩელე ნანა სეფაშვილმა, რომლის პირადობის მოწმობასაც გაუვიდა მოქმედების ვადა, მიმართა სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტოს შესაბამის ტერიტორიულ სამსახურს და მოითხოვა პირადობის მოწმობის გაცემა ინფორმაციის ელექტრონული მატარებლის გარეშე. სააგენტოს ტერიტორიულმა სამსახურმა, ისევე როგორც საერთო სასამართლოებმა, მოსარჩელეს განუმარტეს, რომ კანონმდებლობის შესაბამისად, მას შეეძლო მხოლოდ პირადობის ელექტრონული მოწმობის მიღება.

სასამართლოს რელიზში ნათქვამია:

მოსარჩელეები, რელიგიური რწმენიდან გამომდინარე, უარს აცხადებენ ელექტრონული დოკუმენტებით სარგებლობაზე. ამავდროულად, სადავო ნორმებით დადგენილი უალტერნატივო წესის გამო, მოსარჩელე ნანა სეფაშვილი ვერ სარგებლობს სხვაგვარი დოკუმენტით, რის გამოც რჩება სოციალური ცხოვრებისგან სრულად იზოლირებული. მოსარჩელეები მიიჩნევენ, რომ სადავო რეგულაციით, სახელმწიფო მათ ავალდებულებს საკუთარი რწმენის საწინააღმდეგოდ მოქმედებას, რაც მოსარჩელეთა განმარტებით, რწმენის თავისუფლების შინაგან განზომილებაში (forum internum) ჩარევას წარმოადგენს.

მოსარჩელეები აღნიშნავენ, რომ პირადობის ელექტრონული მოწმობა ანტიქრისტეს ბეჭდისკენ მიმავალი გზაა, რის გამოც აღნიშნული დოკუმენტის ფლობა ეწინააღმდეგება მართლმადიდებელთა რწმენას. კერძოდ, მოსარჩელეთა მითითებით, წმინდა წერილები აფრთხილებენ მართლმადიდებელ ქრისტიანებს, არ მიიღონ ელექტრონული დოკუმენტები, ვინაიდან მათი საშუალებით ხდება ადამიანების ტოტალური კონტროლი, რაც უშუალოდ უკავშირდება ბიბლიურ წინასწარმეტყველებას აპოკალიფსის შესახებ.

მოსარჩელეთა განმარტებით, მსოფლიო მართლმადიდებლურ სამყაროში ელექტრონული პირადობის მოწმობის ანტიქრისტეს ბეჭდად მიჩნევის შესახებ აზრთა სხვადასხვაობაა. მათი განმარტებით, საქართველოს საპატრიარქოს წმინდა სინოდის კრებამ, თავისი გადაწყვეტილებით, უარყო ის ფაქტი, რომ აღნიშნული მოწმობები ანტიქრისტეს ბეჭედია, თუმცა გაითვალისწინა საზოგადოებაში არსებული აზრთა სხვადასხვაობა და სთხოვა სახელმწიფოს, გაეცა ალტერნატიული პირადობის მოწმობა იმ მოქალაქეებზე, რომლებიც, რწმენის გამო, უარს აცხადებდნენ ელექტრონული პირადობის მოწმობის მიღებაზე.

მოსარჩელეები იზიარებენ ათონის მთის წმინდა კინოტის გადაწყვეტილებას, წმინდანად შერაცხული ბერის მამა პაისისა და იოანე ღვთისმეტყველის მოძღვრებებს იმის შესახებ, რომ ელექტრონული მოწმობები ადამიანის სხეულში ჩასადგმელი ინპლანტის წინაპირობაა, რომლის მეშვეობითაც საბოლოოდ უნდა განხორციელდეს ადამიანთა მართვა. მოსარჩელეებს მოჰყავთ კონკრეტული ამონარიდები წმინდა წერილებიდან და აპოკალიფსის შესახებ ლიტერატურიდან, რომლითაც წმინდა მამები აფრთხილებენ მართლმადიდებელ ქრისტიანებს ისეთი ელექტრონული დოკუმენტის შემოღების შესახებ, რომლის გარეშეც ვერ მოხდება ყიდვა-გაყიდვა და სხვა უფლებების განხორციელება. მოსარჩელე მხარე აღნიშნავს, რომ მათთვის წმინდანად შერაცხული მამების აზრები უაღრესად მნიშვნელოვანია და სწორედ აღნიშნული მოძღვრებები გახდა სადავო ნორმების მიმართ მათი რელიგიური წინააღმდეგობის საფუძველი.

მოსარჩელე მხარის განმარტებით, მათი შიშები დოკუმენტის ელექტრონულ მატარებელს (ჩიპი) უკავშირდება, ვინაიდან მათ არ იციან, თუ რა ინფორმაციის მატარებელია აღნიშნული მოწყობილობა. მოსარჩელეები აღნიშნავენ, რომ, მართალია, ჩიპის შემადგენლობა და მასზე დატანილი ინფორმაცია ამომწურავად არის განსაზღვრული კანონმდებლობით, თუმცა ისინი მოკლებული არიან შესაძლებლობას, წვდომა განახორციელონ ჩიპზე და თავად წაიკითხონ მასზე არსებული ინფორმაცია.

მოსარჩელეთა მოსაზრებით, პირის იდენტიფიცირებისთვის საკმარისი უნდა იყოს კანონით განსაზღვრული მხოლოდ ის ინფორმაცია, რასაც არაელექტრონული ე.წ. ლამინირებული პირადობის მოწმობა შეიცავს. ელექტრონული პირადობის მოწმობა კი მასში ინტეგრირებული ელექტრონული კომპონენტის (ჩიპი) მეშვეობით, პირის შესახებ გაცილებით მეტი ინფორმაციის მატარებელია, რაც ზრდის სახელმწიფოს მხრიდან მოსარჩელეთა კონტროლის საფრთხეს.

ამ და სხვა არგუმენტების მიუხედავად საკონსტიტუციო სასამართლომ მოსარჩელეთა მოთხოვნები არ დააკმაყოფილა.სასამართლომ დაადგინა, რომ სადავო ნორმის შემუშავებისა და მიღების პროცესში სახელმწიფოს არ დაურღვევია კონსტიტუციით გათვალისწინებული ნეგატიური და პოზიტიური ვალდებულებები და სადავო ნორმა არ ეწინააღმდეგება რწმენის/რელიგიის თავისუფლებას კონსტიტუციის გაგებით.

სასამართლოს გადაწყვეტილება საბოლოოა და გააჩივრებას არ ექვემდებარება.