ამრიკელი ანალიტიკოსები საქართველოს მრავალპარტიული პარლამენტის პერსპექტივის შესახებ

საქართველო საპარლამენტო არჩევნებისთვის ემზადება. საზოგადოებრივი აზრის კვლევებით, არცერთ პარტიას არ აქვს საკმარისი ნდობა საზოგადოებაში, რომელიც მათ საშუალებას მისცემს უმრავლესობით შევიდნენ პარლამენტში და შეძლონ დამოუკიდებლად ჩამოაყალიბონ მთავრობა. დიდია იმ ადამიანთა რაოდენობაც, რომლებსაც პოზიცია არ დაუფიქსირებიათ ან არ იციან ვის მისცემენ ხმას.

მაგალითად, ეროვნულ-დემოკრატიული ინსტიტუტის (NDI) კვლევის მიხედვით, მხოლოდ გამოკითხულთა 36 აქვს გადაწყვეტილი ვის მისცემს ხმას. კვლევის შედეგები 14 სექტემბერს გამოქვეყნდა. 17 სექტემბერს საერთშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტის (IRI) ახალი კვლევის შედეგები გახდა ცნობილი, სადაც გამოკითხულთა 23 პროცენტი ამბობს, რომ არ აქვს გადაწყვეტილი ვის მისცემდა ხმას. გამოკითხულთაგან, ვინც იცის ვის აძლევს ხმას 2020-ის არჩევნებში, მონაცემები პარტიებზე ასე გადანაწილდა:

  • ქართული ოცნება 36%
  • ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა -ძალა ერთობაშია 15%
  • ევროპული საქართველო 4%
  • სტრატეგია აღმაშენებელი 4%
  • პატრიოტთა ალიანსი 4%
  • ლეიბორისტული პარტია 3%
  • ალეკო ელისაშვილის პარტია 2%
  • ლელო 2%
  • გირჩი 2%

სწორედ ამ მონაცემების გამო ჩნდება კითხვა, თუ რა შეიძლება მოხდეს იმ შემთხვევაში, თუ პარლამენტში დაპირისპირებული პოლიტიკური პარტიები შევლენ და ისინი დამოუკიდებლად ვერ შეძლებენ მთავრობის ფორმირებას? ამ კითხვით “ამერიკის ხმამ” ვაშინგტონში გამოცდილ დიპლომატებს მიმართა, რომლებსაც საქართველოს თემატიკაზე აქვთ ნამუშევარი, კარგად იცნობენ ქვეყანაში არსებულ ვითარებას და პოლიტიკურ პროცესებს.

კურტ ვოლკერი რომელიც ამერიკის ელჩი იყო ნატოში და კარგად იცნობს როგორც რეგიონში, ასევე საქართველოში არსებულ პოლიტიკურ ვითარებას ამბობს, რომ პარტიებს შორის ურთიერთობა ძალიან რთული იქნება. დიპლომატი საქართველოში რამდენიმე დღის წინ იმყოფებოდა და როგორც მმართველ გუნდთან, ასევე ოპოზიციურ პოლიტიკურ პარტიებთან გამართა შეხვედრა.

“მე ბევრი რამ ვიცი ორ პარტიას [“ქართული ოცნება” და “ნაციონალური მოძრაობა”] და განსაკუთრებით, ორი პარტიის ორ ლიდერს შორის [მიხეილ სააკაშვილი, ბიძინა ივანიშვილი] მტრობის შესახებ, ასე რომ, რეალისტურად რომ ვიფიქროთ, მათ შორის რეალური თანამშრომლობა ძალიან ნაკლებად სავარაუდოა. მე ორივე პარტიაში მყავს მეგობრები და როდესაც მათთან მაქვს საუბარი, რეალურად მათ შორის არსებობს საკითხები, რომლებზეც თანხმდებიან და საკითხებს ერთნაირად აღიქვამენ. მიუხედავად მხარეებს შორის მტრობისა, ზოგ საკითხზე მათ შეუძლიათ გამონახონ საერთო ენა. შეძლებენ, თუ არა ამას, ეს სხვა საკითხია,”- ამბობს კურტ ვოლკერი.

მმართველი გუნდი “ქართული ოცნებიდან” ამბობს, რომ ისინი არჩევნებს მოიგებენ და მთავრობას დააკომპლექტებენ. ამ დროისთვის ამ პარტიას ყველაზე მაღალი ნდობა აქვს საზოგადოებაში ყველა კვლევის მიხედვით. თუმცა, ამ კვლევებით არ იკვეთება, რომ პარტია შეძლებს საკუთარი ძალებით დამოუკიდებლად ჩამოაყალიბოს მთავრობა.

საზოგადოებრივი აზრის კვლევების თანახმად, მეორე ადგილს “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა” იკავებს. ოპოზიციურ სპექტრში პარტიას ყველაზე მაღალი რეიტინგი აქვს. რამდენიმე კვირის წინ, კი მიხეილ სააკაშვილმა საქართველოში დაბრუნების შესახებ ისაუბრა და თქვა, რომ პრემიერობა სურს

თუმცა, საქართველოში ჩატარებული კვლევების თანახმად ამ პარტიას არ აქვს საკმარისი ნდობა საზოგადოებაში, რომ მიღებული ხმებით მთავრობა დააკომპლექტოს.

“წინა ხელისუფლებასაც და მოქმედსაც აქვთ დადებითი და უარყოფითი მხარეები. არცერთი მათგანი არ არის სრულყოფილი. ამ დროისთვის ჩატარებულმა გამოკითხვებმა აჩვენა, რომ არავის აქვს უმრავლესობა. ამიტომ, საჭირო იქნება ერთგვარი კოალიციის შექმნა მთავრობის ფორმირებისთვის. კარგია, რომ პოლიტიკური კრიზისი დასავლელი პარტნიორების ძალისხმევით გადალახულია და საქართველოში ჩამოყალიბდა ბევრად უფრო პროპორციული სისტემა, ვიდრე ეს იყო წარსულში. ეს უკვე არის ვითარების გაუმჯობესება. როგორც უკვე აღვნიშნე, მოქმედიც და წინა ხელისუფლებაც არ არიან სრულყოფილები. ერთ მხარეს არის ბიძინა ივანიშვილი და ქართული ოცნება, მეორე მხარეს მიხეილ სააკაშვილი და ნაციონალური მოძრაობა. განსხვავება მათ შორის ის არის, რომ როდესაც სააკაშვილი იყო ხელისუფლებაში ის იკავებდა კონკრეტულ თანამდებობას, რაც ვერ ვნახეთ ივანიშვილის შემთხვევაში. მე ვისურვებდი, რომ პროცესები უფრო ნაკლებად გახდეს კონკრეტულ პირებთან დაკავშირებული და ის იყოს საკითხებზე დაფუძნებული. მნიშვნელოვანი არჩევნები იქნება და ეს პერიოდი, რაც არჩევნებამდე არის დარჩენილი, გადამწყვეტ როლს ითამაშებს ქართულ პოლიტიკაში, რადგან ბოლო კვლევები, რომელსაც მე გავეცანი, ცალსახად აჩვენებს, რომ ე.წ. გადაუწყვეტელი ამომრჩეველი ძალიან ბევრია. ეს კი ნიშნავს, რომ 31 ოქტომბრამდე მოვლენების განვითარებამ შესაძლოა გავლენა იქონიოს იმაზე, თუ რა გადაწყვეტილებას მიიღებენ ეს ადამიანები,”- ამბობს დევიდ კრამერი.

პოლიტოლოგები, დიპლომატები და საქართველოს თემატიკაზე მომუშავე ამერიკელი სპეციალისტები ცალსახად ამბობენ, რომ 2020-ის საპარლამენტო არჩევნები საქართველოსთვის მნიშვნელოვანი იქნება, რათა უნდა მოხდეს დადასტურება იმის, რომ საქართველო ერთგულია დემოკრატიული პრინციპების მიმართ. ყველა მათგანი ასევე თანხმდება, რომ საქართველოში პოლიტიკური პროცესები მხოლოდ კონკრეტულ პირებზე არ უნდა იყოს დამოკიდებული და ე.წ. მესიების დრო უნდა დასრულდეს. ამის შესახებ “ამერიკის ხმასთან” ამერიკის ყოფილმა ელჩმა საქართველოში კენეტ იალოვიცმა ისაუბრა.

კენეტ იალოვიცი ისურვებდა, რომ “ძველმა, გამოცდილმა და ძლიერმა” ქართველმა პოლიტიკოსებმა საშუალება მისცენ ახალგაზრდებს ჩაერთონ პოლიტიკაში და მათ ქვეყნის მართვაში მიიღონ მონაწილეობა.

“საქართველოში დაახლოებით ისეთი ვითარება იქნება, როგორიც იყო 2012 წელს. მაშინ, როდესაც “ქართულმა ოცნებამ” გაიმარჯვა საპარლამენტო არჩევნებში, თუმცა ერთი წლის განმავლობაში პრეზიდენტის პოსტს მიხეილ სააკაშვილი იკავებდა მანამ, სანამ პრეზიდენტად გიორგი მარგველაშვილს აირჩევდა ქართველი ხალხი. ეს ერთგვარი კოჰაბიტაცია იყო. ეს არ იყო კატასტროფა, თუმცა ვერ ვიტყვით რომ კარგად მუშაობდა მაშინ ეს სისტემა. საქართველოში ახლა არის დრო, პერიოდი, როცა უნდა დასრულდეს ე.წ. მესიების დრო – ჯერ იყო გამსახურდია, შემდეგ შევარდნაძე, სააკაშვილი, ახლა ივანიშვილი. პოლიტიკურ პარტიებს ბევრი შრომა მოუწევთ, რათა შექმნან კოალიციური მთავრობა და ეს საკმაოდ რთული პროცესი იქნება.კოალიციური მთავრობის შექმნა სხვადასხვა პრობლემებს ითვალისწინებს. ამის ნათელი მაგალითი ვნახეთ ისრაელში. თუმცა პოლიტიკოსებს ბევრი შრომა მოუწევთ და საჭირო იქნება კონსენსუსი, მეტი მოსაზრება უფრო ჯანსაღ პოლიტიკურ ვითარებას ქმნის და მიუხედავად განსხვავებული შეხედულებებისა პროცესის მართვა შესაძლებელია, აქ განსაკუთრებით საჭირო იქნება პოლიტიკური უნარების გამოვლენა. ბევრი პოლიტიკური პარტიის წარმომადგენელი პარლამენტში ეს ის არის, რაც ქართველ ხალხს სურს და ვფიქრობ, რომ ეს ძალიან კარგი იქნება საქართველოსთვის,”- ამბობს ამერიკელი დიპლომატი.

საქართველოში საპარლამენტო არჩევნებამდე დაახლოებით 3 კვირაა დარჩენილი. პროცესს დასავლეთი ყურადღებით აკვირდება. “[ეს ეტაპი] ძალიან, ძალიან მნიშვნელოვანი გამოწვევაა” ამბობენ, ანალიტიკოსები და დიპლომატები ვაშინგტონიდან და იმედოვნებენ, რომ არჩევნები საქართველოში თავისუფალ და გამჭვირვალე გარემოში ჩაივლის.

არის, თუ არა საქართველო დემოკრატიული ღირებულებების ერთგული-ამ, ერთგვარ ტესტზე შედეგი, 2020 წლის არჩევნების მშვიდ, თავისუფალ და სამართლიან გარემოში ჩატარებით დადგება-ფიქრობენ ისინი.

წყარო: ამერიკის ხმა