თურქეთის უმაღლესმა საარჩევნო საბჭომ განაცხადა, რომ კვირას გამართულ საპრეზიდენტო არჩევნების ყველა ბიულეტენი დათვლილია. აქტივობამ 88,92% შეადგინა.
საზღვარგარეთ ხმის მიცემისას ამომრჩეველთა აქტივობა საგრძნობლად დაბალი იყო და მხოლოდ 52,9% შეადგინა. ამ ხმების დათვლა ჯერ კიდევ მიმდინარეობს, მაგრამ უკვე საბოლოოდ გაირკვა, რომ ხმების 50%-ზე მეტი ვერც ერთმა კანდიდატმა ვერ მიიღო, შესაბამისად, პრეზიდენტობის ბედი მეორე ტურში გადაწყდება, რომელიც 28 მაისს გაიმართება. პირველ ტურში მოქმედმა პრეზიდენტმა რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა მიიღო ხმების 49,51%, ხოლო მისმა მთავარმა კონკურენტმა გაერთიანებული ოპოზიციიდან ქემალ კილიჩდაროღლუმ 44,88%, განაცხადა თურქეთის საარჩევნო საბჭომ ყველა ბიულეტენის დათვლის შემდეგ. ქვეყანას (საზღვარგარეთ კენჭისყრის შედეგები ჯერ კიდევ მუშავდება). მესამე კანდიდატმა, თურქეთის პოლიტიკის ულტრამემარჯვენე ნაციონალისტურმა ფრთამ სინან ოგანმა 5,7% მიიღო. მეორე ტურის შედეგი მის ამომრჩევლებზეა დამოკიდებული. მუჰარემ ინჯემ, რომელიც ხელმძღვანელობს პარტიას „სამშობლოს“ და 11 მაისს გამოაცხადა, რომ მოხსნის კანდიდატურას, მაინც მიიღო ხმების 0,44%.
თურქეთში ამ საპრეზიდენტო და საპარლამენტო არჩევნებს ისტორიულს უწოდებენ, რადგან რეჯეფ თაიფ ერდოღანის მმართველობის 20 წლის განმავლობაში პირველად ოპოზიციის კანდიდატს აქვს წარმატების შანსი.
თვეების განმავლობაში, თურქეთის მიმოფანტული ოპოზიციური პარტიები აერთიანებდნენ თავიანთ რესურსებს ერდოღანის პრეზიდენტობის დასასრულებლად, რომელმაც მნიშვნელოვნად გააფართოვა თავისი ძალაუფლება 2016 წლის გადატრიალების მცდელობის შემდეგ.
ანალიტიკოსების აზრით, ეს შედეგი თურქულ საზოგადოებაში პოლარიზაციის მაღალ ხარისხს ადასტურებს.
ორივე მთავარმა კანდიდატმა წინასწარი შედეგების შესახებ კომენტარი უკვე გააკეთა.
ერდოღანმა პირველ ტურში გამარჯვების იმედი გამოთქვა და დასძინა, რომ თუ ხალხის ნება მეორე ტურის გამართვაა, ის წინააღმდეგი არ იქნება.
„მიუხედავად იმისა, რომ საბოლოო მონაცემები ჯერ არ არის, შემიძლია ვთქვა, რომ ჩვენ ლიდერები ვართ აშკარა სხვაობით“, – განაცხადა პრეზიდენტმა და მხარდამჭერებს მმართველი სამართლიანობისა და განვითარების პარტიის შტაბის აივნიდან მიმართა.
მისმა ოპონენტმა, გაერთიანებული ოპოზიციის კანდიდატმა ქემალ კილიჩდაროღლუმ განაცხადა, რომ დარწმუნებულია მეორე ტურში გამარჯვებაში.
“თუ მეორე ტური გამოცხადდება, ჩვენ აუცილებლად გავიმარჯვებთ. საზოგადოებაში ცვლილების სურვილი 50 პროცენტზე მეტია”, – განაცხადა პოლიტიკოსმა.
მანამდე კილიჩდაროღლუმ მთავრობა დაადანაშაულა იმაში, რომ ცდილობს „ხალხის ნების დაბლოკვას“ განმეორებითი არჩევნების ჩატარებით რეგიონებში, სადაც ოპოზიცია ლიდერობს. სტამბოლისა და ანკარის მერებმა ამომრჩევლებს შეახსენეს, რომ ერდოღანის პარტიამ ეს სტრატეგია უკვე გამოიყენა.
კილიჩდაროღლუს მხარდამჭერებს შორის ბევრი ახალგაზრდაა
მეორე ტური იწინასწარმეტყველა თითქმის ყველა სოციოლოგიურმა გამოკითხვამ, მაგრამ ბევრმა რბოლაში პირველი ადგილი კილიჩდაროღლუს დაუთმო და არა ერდოღანს.
მიუხედავად იმისა, გაიმარჯვებს თუ არა ის არჩევნების მეორე ტურში ორ კვირაში, პრეზიდენტმა ერდოღანმა, როგორც ჩანს, გაამართლა მრავალი ანალიტიკოსის მოლოდინი, რომლებიც იწინასწარმეტყველეს, რომ კილიჩდაროღლუს შეეძლო გამარჯვება პირველ ტურში.
სახელმწიფო საინფორმაციო სააგენტო ანადოლუს ციტირებულ დაუდასტურებელ ცნობებზე დაყრდნობით, მის მოკავშირეებთან ერთად, მას შეუძლია პარლამენტში უმრავლესობის მოპოვებაც.
გაყოფილი საზოგადოება
თურქეთს ეკონომიკური პრობლემები აწუხებს, კერძოდ, ინფლაცია, რომელიც 44%-ს აღწევს. ერდოღანის არაორდინალურმა ეკონომიკურმა პოლიტიკამ მხოლოდ გააუარესა სიტუაცია.
ერდოღანის მთავრობას ასევე ადანაშაულებენ არაადეკვატურ რეაგირებაში თებერვლის მიწისძვრებზე, რომლებმაც 11 პროვინციაში 50 000-ზე მეტი ადამიანის სიცოცხლე შეიწირა.
ამის მიუხედავად, ერდოღანმა არათუ პირველ ტურში არ წააგო, არამედ მეორეში გამარჯვების ყველა შანსი აქვს.
უფსკრული ორ მთავარ კონკურენტს შორის ნელ-ნელა შემცირდა, იმის კვალდაკვალ, რაც ხმების დათვლა დაიწყო დიდ ქალაქებში დიდი მოსახლეობით, მათ შორის სტამბოლში, ანკარასა და იზმირში (სადაც კილიჩდაროღლუ ლიდერობს).
არჩევნების საბოლოო შედეგები ოფიციალურ გაზეთში 19 მაისს გამოქვეყნდება.
ერდოღანის მომხრეებს კიდევ ერთი გამარჯვების იმედი აქვთ.
თუმცა, უკვე თამამად შეიძლება ითქვას, რომ აქტივობა მაღალი იყო. ბევრი დამკვირვებლისა და ჟურნალისტის მთავარი კითხვაა, შეუძლიათ თუ არა თურქებს კენჭისყრის შედეგების ნდობა.
ბევრი დამკვირვებელი უკვე მსჯელობს იმაზე, თუ რომელი კანდიდატი მიიღებს კვირას ჩატარებული არჩევნების მესამე მონაწილის სინან ოგანის მიერ მიღებულ ხმების 5%-ს.
მან იცის, რომ ორივე ლიდერი შეეცდება მისი მხარდაჭერის მოპოვებას, მაგრამ არ შეიძლება იმის თქმა, რომ მისი ამომრჩეველი ავტომატურად დაუჭერს მხარს მის მიერ რეკომენდირებულ კანდიდატს.
„თურქეთში გაურკვევლობის კიდევ ერთი დღე დადგა“, – აღნიშნავს BBC-ის მიმომხილველი ორლა გერინი. „საპრეზიდენტო არჩევნების პირველი ტურის და ხმების 99%-ის დათვლის შემდეგ აშკარა გამარჯვებული არ არის. მეორე ტური, 28 მაისს. პრაქტიკულად გარანტირებულია არის ის, რომ საზოგადოება რჩება ღრმად გაყოფილი“.
თურქეთის ცენტრალური საარჩევნო კომისიის წინასწარი შედეგების მიხედვით, რესპუბლიკური ალიანსი, პრეზიდენტ ერდოღანის სამართლიანობისა და განვითარების პარტიის (AKP) ხელმძღვანელობით, 49,3%-ს იღებს საპარლამენტო არჩევნებში, ანუ პარლამენტში 600 ადგილიდან დაახლოებით 322-ს, თავად პარტიას შეუძლია მიიღოს 266 ადგილი. რესპუბლიკური ალიანსის შვილობილი ნაციონალისტური მოძრაობის პარტია და ახალი კეთილდღეობის პარტია იღებენ შესაბამისად 51 და ხუთ ადგილს.
ოპოზიციური “ნაციონალური ალიანსი” ქემალ ქილიჩდაროღლუს რესპუბლიკური სახალხო პარტიის (CHP) ხელმძღვანელობით – 35,19%, ანუ დაახლოებით 212 მანდატს, საიდანაც 168 ეკუთვნის თავად კილიჩდაროღლუ პარტიას. პარტია “ ალიანსი ATA“, რომელმაც საპრეზიდენტო კანდიდატად სინან ოგანი დაასახელა, პარლამენტში მანდატები ვერ მიიღო.
