რუსეთის იუსტიციის სამინისტრომ სარჩელი შეიტანა სასამართლოში „საერთაშორისო LGBT სოციალური მოძრაობის“ ექსტრემისტულ ორგანიზაციად აღიარების თაობაზე. სამინისტროს განცხადებიდან გასაგებია, რომ საუბარია არა კონკრეტულ ორგანიზაციაზე, არამედ მთლიანად ლგბტ თემზე. ოფიციალურად დაიშვება ერთსქესიანთა ურთიერთობა, მაგრამ ხელისუფლების ლოგიკით დაისჯება ლგბტ თემისადმი მიკუთვნებულობის გამოვლინება.
დეპარტამენტის ვებგვერდზე გამოქვეყნებულ განცხადებაში სიტყვასიტყვით ნათქვამია: „რუსეთის იუსტიციის სამინისტროს უფლებამოსილების განხორციელების ფარგლებში, რუსეთის ფედერაციის უზენაეს სასამართლოში შევიდა ადმინისტრაციული სარჩელი საერთაშორისო ლგბტ საზოგადოებრივი მოძრაობის ექსტრემისტულად აღიარების და რუსეთის ფედერაციის ტერიტორიაზე მისი საქმიანობის აკრძალვის თაობაზე“.
რუსეთის უზენაესი სასამართლო სარჩელს 30 ნოემბერს განიხილავს.
იუსტიციის სამინისტრომ თავისი პრეტენზიის მოტივაცია შემდეგნაირად ჩამოაყალიბა: „რუსეთის ფედერაციის ტერიტორიაზე მოქმედი ლგბტ მოძრაობის საქმიანობაში, 2002 წლის 25 ივლისის No114 ფედერალური კანონის „ექსტრემისტულ ქმედებებთან ბრძოლის შესახებ“ 1-ლი მუხლის შესაბამისად, გამოიკვეთა ექსტრემისტული ორიენტაციის სხვადასხვა ნიშნები და გამოვლინებები, მათ შორის სოციალური და რელიგიური სიძულვილის გაღვივება.
რუსეთის ხელისუფლება ათწლეულების განმავლობაში აძლიერებს ბრძოლას ლგბტ თემის წინააღმდეგ, იღებს და ამკაცრებს კანონებს ე.წ. „გეი პროპაგანდის შესახებ“.
ერთი წლის წინ რუსეთმა მიიღო კანონი, რომელიც მთლიანად კრძალავს „არატრადიციული სექსუალური ურთიერთობების პროპაგანდას“ ყველა ასაკის ადამიანებში და არა მხოლოდ არასრულწლოვანთა შორის, როგორც ეს რუსეთში 2013 წლიდან ხდება. გარდა ამისა, ახლა აკრძალულია „სქესის შეცვლის პროპაგანდა“.
ჯერჯერობით არაფერია ცნობილი ამ კანონის ფართოდ გამოყენების შესახებ, მაგრამ წელს რუსეთის სასამართლოებმა მკვეთრად გაზარდეს ჯარიმების რაოდენობა „გეი პროპაგანდისთვის“ არასრულწლოვანთა შორის სატელევიზიო არხებსა და სხვა მედიაში.
უკრაინაში ომის დაწყების შემდეგ, უფლებადამცველებმა და აქტივისტებმა დააფიქსირეს რუსეთში ლგბტ თემის მიმართ გაზრდილი სახელმწიფო დისკრიმინაცია.
2023 წლის ივლისში, რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმერ პუტინმა ხელი მოაწერა კანონს, რომელიც კრძალავს ტრანსგენდერებთან დაკავშირებულ ოპერაციებს, შესაბამის ჰორმონალურ თერაპიას და დოკუმენტებში გენდერული მარკერის შეცვლას.
სქესის მარკერის შეცვლა ხდება მაშინ, როდესაც პასპორტის “სქესის” სვეტში ასო “M” იცვლება “F”-ით ან პირიქით. ადრე ეს შესაძლებელი იყო სპეციალური სამედიცინო კომისიის გავლის შემდეგ, სადაც სექსოლოგმა, ფსიქოლოგმა და ფსიქიატრმა „ტრანსსექსუალიზმის“ დიაგნოზი დასვეს.
პუტინს ჯერ არ განუცხადებია აპირებს თუ არა საარჩევნო კამპანიის დაწყებას საპრეზიდენტო არჩევნებში მეხუთედ კენჭისყრისთვის . თავის გამოსვლებში ის მუდმივად ეხება ერთსქესიანთა ქორწინების თემას, ადანაშაულებს დასავლეთს და ამტკიცებს, რომ დედა დედა უნდა იყოს და მამა მამა.
იუსტიციის სამინისტროს უფროსის მოადგილემ ანდრეი ლოგინოვმა ამ კვირის დასაწყისში განაცხადა, რომ რუსეთში ლგბტ ადამიანების დისკრიმინაცია არ არსებობს და „ლგბტ მოქალაქეების უფლებები რუსეთში დაცულია საკანონმდებლო პრაქტიკით“. „ყველა კანონმდებლობა კრძალავს დისკრიმინაციას სექსუალური ორიენტაციისა და გენდერული იდენტობის საფუძველზე, ისევე როგორც ნებისმიერ სხვა დისკრიმინაციას“, – განაცხადა მინისტრის მოადგილემ.
ლგბტ მოძრაობასთან დაკავშირებით იუსტიციის სამინისტროს სარჩელის შეტანის შესახებ ინფორმაციამ, როგორც მოსალოდნელი იყო, კომენტარების ტალღა გამოიწვია. “ცისარტყელა აღიარებულია ექსტრემისტულ მასალად?” – ირონიით კითხულობს ცნობილი ადვოკატი სერგეი ბადამშინი. ჟურნალისტმა ფარიდა რუსტამოვამ სამინისტროს ინიციატივა საპრეზიდენტო კამპანიის კონტექსტში უკვე განიხილა.
„ლგბტ ადამიანები ოფიციალურად იკრძალება რუსეთში“, – წერს ჟურნალისტი დიმიტრი კოლეზევი („უცხოური აგენტების“ რეესტრში) თავის Telegram არხზე. „ანუ, ერთსქესიანთა ურთიერთობა ოფიციალურად იქნება დაშვებული, მაგრამ ლგბტ თემისადმი კუთვნილების დემონსტრირების ნებისმიერი მცდელობა დაისჯება. ადამიანის უფლებადამცველები, რომლებიც ცდილობენ ლგბტ უფლებების დაცვას, ასევე დაზარალდებიან“, – შიშობს კოლეზევი.
„დისკრიმინაციული ღონისძიება“–ექსპერტები განმარტავენ, რა შეიძლება გამოიწვიოს ამან:
თუ სასამართლო დააკმაყოფილებს სარჩელს, მაშინ ნებისმიერი ინიციატივა, რომელიც იცავს ლგბტ ადამიანებს, შეიძლება იყოს უკანონო და ყველა ორგანიზაციას, რომელიც ამ თემას ეხება, მოუწევს დახურვა, თვლიან მედიის უფლებების დაცვის ცენტრში (რუსეთში „უცხო აგენტად“ აღიარებული. ). გარდა ამისა, ცენტრის იურისტები აღნიშნავენ, რომ ლგბტ სიმბოლოები აიკრძალება, მაგრამ კონკრეტულად რა იქნება აღიარებული ასეთად, გაურკვეველია, რადგან ლგბტ მოძრაობა არ არის რეგისტრირებული ორგანიზაცია და არ გააჩნია ოფიციალური სიმბოლოები.
კვლევითი ცენტრი SOVA, რომელიც სწავლობს რუსეთში ანტიექსტრემისტული პოლიტიკის პრობლემებს, მიიჩნევს, რომ ლგბტ მოძრაობის აკრძალვა იქნება დისკრიმინაციული ღონისძიება, რადგან საზოგადოების ნაწილს წაართმევს საკუთარი უფლებების დაცვის შესაძლებლობას. ამავდროულად, მოძრაობის კონკრეტულად, როგორც ექსტრემისტული ორგანიზაციის აკრძალვამ შეიძლება გამოიწვიოს არა მხოლოდ აქტივისტების, უფლებადამცველებისა და ჟურნალისტების დევნა, არამედ ლგბტ ადამიანების, რომლებიც უბრალოდ ღიად გამოხატავენ თავიანთ შეხედულებებს – როგორც ადმინისტრაციულად, ასევე სისხლის სამართლის კუთხით.
ამ შემთხვევაში, ლგბტ აქტივიზმი შეიძლება გაუტოლდეს ექსტრემისტული ორგანიზაციის საქმიანობის გაგრძელებას, რაც სისხლის სამართლის კოდექსით 6–დან 10 წლამდე პატიმრობას ითვალისწინებს. დასჯადი გახდება ლგბტ მოძრაობის სიმბოლოების დემონსტრირებაც. გარდა ამისა, SOVA აღნიშნავს, რომ სახელმწიფო დუმამ პირველი მოსმენით უკვე მიიღო ცვლილებები „ექსტრემიზმის გამართლებისა და პროპაგანდის“ სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის შესახებ – თუ ისინი ძალაში შევა, ამ მუხლით ისინი შეძლებენ დასჯას ლგბტ-ს შესახებ ნებისმიერი დამამტკიცებელი განცხადებისთვის. ხალხი.
