“რადიო თავისუფლების” ჟურნალისტური გამოძიების მიხედვით, “ქართული ოცნების” მხარდამჭერი, ლაშა პაპაშვილის საქონლის ფერმა „ყვარლის ბაგა“ ქათმის სკინტლს ძროხების საჭმელში ურევდა, აღნიშნული ფერმისგან რძეს კი ყიდულობს “სანტე”, “სოფლის ნობათი”, “აგროჰაბი” და “ყვარლის ბაგის” შვილობილი “რძის ლაბორატორია”.
ლაშა პაპაშვილის ნედლი რძის მწარმოებელი კომპანია ქათმის ნაკელს “ჩირინას” ხელმძღვანელის” რევაზ ვაშაკიძის მეფრინველეობის ქარხნიდან ყიდულობდა, თუმცა მოგვიანებით სასამართლოში უჩივლა და ამტკიცებდა, რომ ნაკელი ისეთ ნივთიერებებს შეიცავდა, რომელმაც რძე გაუფუჭა, საქონელი კი დაუხოცა. პაპაშვილის კომპანია „ყვარლის ბაგა“ ძროხებს 1 წლის განმავლობაში აჭმევდა „ბიუ ბიუსგან“ ნაყიდ ქათმის სკინტლს, შემდეგ კი სასამართლოში უჩივლა და მიყენებული ზიანის ანაზღაურებისთვის 4,7 მილიონი ლარი მოითხოვა.
მოსამართლე, რომელმაც “ოცნებასთან” დაახლოებული ბიზნესმენის სასარგებლო გადაწყვეტილება მიიღო, ლიანა კაჟაშვილია.
შეიძლება ფერმერი პირუტყვს სკინტლს აჭმევდეს?
საქართველოს მთავრობის დადგენილება ნაკელის საკვებად გამოყენების აკრძალვის შესახებ 2023 წელს ამოქმედდა, ევროკავშირში კი დაახლოებით 20 წლის წინ.შესაბამისი ევროდირექტივის მიღების მიზეზი ცხოველური საკვებიდან, მათ შორის ქათმის ნაკელიდან, საქონლის და შემდეგ ადამიანების დაავადება და სიკვდილი გახდა.
FAO-ს ექსპერტი, ვეტერინარი მიხეილ სოხაძე რადიო თავისუფლებას უყვება, რომ ევროპაში ნაკელის საქონლის საკვებად გამოყენების აკრძალვა დაკავშირებულია ბრიტანეთში დაავადების გავრცელებასთან, რასაც 90-იან წლებში ადამიანების გარდაცვალება მოჰყვა.
- “პირველი პრობლემა იყო ღრუბლოვანი ენცეფალოპათია 1992-93 წლებში ინგლისში, სადაც 100 ათასამდე დადასტურებული შემთხვევა იყო და 5 მილიონამდე პირუტყვი დახოცეს მაშინ. ეს გადამდებია ადამიანზე და სადღაც 200-მდე ადამიანის გარდაცვალების ფაქტია დადასტურებული. ეს იყო ნიშანი, რომ საკვებად ცხოველური ნარჩენის, მათ შორის ნაკელის გამოყენებისთვის უნდა გადაეხედათ.შემდეგი დიდი პრობლემა არის ის, რომ ექსკრემენტები, როგორც წესი, დაბინძურებულია, მათ შორის შეიძლება იყოს სხვადასხვა ბაქტერიები, სოკოები, განსაკუთრებით ისეთი საშიში ბაქტერია, როგორიც არის სალმონელა.ბაქტერიები, ანტიბიოტიკები, ღრუბლოვანი ენცეფალოპათია შეიძლება ცხოველის რძიდან ან ხორციდან გადავიდეს ადამიანზე.აქედან გამომდინარე მიიღო ევროკავშირმა 2002 წელს შესაბამისი დირექტივა, საქართველოში კი 2023 წელს შევიდა ძალაში მთავრობის შესაბამისი დადგენილება და აიკრძალა ნაკელის გამოყენება ძროხის საკვებად.”, – უთხრა მიხეილ სოხაძემ რადიო თავისუფლებას
სპეციალისტებმა რადიო თავისუფლებას უთხრეს, რომ განსაკუთრებით საშიშია ნამჯაში არეული ნაკელით ძროხების კვება.
“ჩირინას” ნაკელი ნამჯაში იყო არეული, რადგანაც ქათმის ფერმაში სითბოსთვის იატაკზე ნამჯას ყრიდნენ და ექსკრემენტები, დაახლოებით 40 დღის განმავლობაში გროვდებოდა ნამჯასთან ერთად და შემდეგ მიჰქონდა “ყვარლის ბაგას” და ძროხებს აჭმევდა.
“ნებისმიერი ქვეშსაფენი, ნამჯა იქნება ეს თუ ნახერხი, არის ბრწყინვალე, შესანიშნავი გარემო ბაქტერიების გამრავლებისთვის. ორგანიზმიდან გამოსულ ფეკალიაში, ექსკრემენტში ასეთ შემთხვევაში, ჩათვალეთ, რომ გეომეტრიული პროგრესიით იზრდება პათოგენების რიცხვი”, – ამბობს მიხეილ სოხაძე.
რადიო თავისუფლების მოძიებული ინფორმაციით, ნაკელის მთავარი უპირატესობა მისი სიიაფეა. სხვა მხრივ, თუნდაც ქერი ბევრად უსაფრთხო, სასარგებლო პროდუქტად მიიჩნევა, ვიდრე ნაკელი.
დოკუმენტების მიხედვით, “ყვარლის ბაგა” “ ჩირინას” 1 კგ ნაკელში 5-6 თეთრს უხდიდა, იმ დროს თუნდაც ქერის საშუალო წლიური ფასი დაახლოებით 10-ჯერ ძვირი, 1 კგ 50 თეთრი იყო.
ჯამში ყვარლის ბაგამ “ჩირინასგან” 2700 ტონა ნაკელი იყიდა და ქერის ფასთან შედარებით, შესაძლოა, 1 წლის განმავლობაში 1 მილიონზე მეტი ლარი დაეზოგა.
უსაფრთხოა რძის პროდუქტი?
კანონით და მთავრობის შესაბამისი დადგენილებით, ძროხების უსაფრთხო კვებაზე პასუხისმგებელი ბიზნესოპერატორი, ანუ ამ შემთხვევაში “ყვარლის ბაგა” უნდა ყოფილიყო.“ყვარლის ბაგა” აგებდა პასუხს პროდუქტის – რძის – ხარისხზეც, რაც პირდაპირ დამოკიდებულია იმაზე, რით კვებავდნენ ძროხებს.
სასამართლოში ფერმის ვეტერინარმა განაცხადა, რომ ერთი წლის განმავლობაში ძროხებს ისე კვებავდნენ “ჩირინას” ნაკელით, პრობლემების დაწყებამდე ლაბორატორიულად ერთხელაც არ შეუმოწმებიათ.
ვეტერინარის გამოკითხვის ოქმის მიხედვით, “ყვარლის ბაგა” იმ დროს საკუთარ წარმოებულ რძესაც არ ამოწმებდა ანტიბიოტიკებზე, ამიტომაც მასში ანტიბიოტიკი არა თავად ფერმამ, არამედ მისმა კლიენტებმა აღმოაჩინეს, რომლებიც ფერმის რძეს ყიდულობდნენ.
სასამართლოს მასალების მიხედვით, კომპანია “სანტემ” და “ვიმ-ბილ-დანმა” (“სოფლის ნობათი”) აღმოაჩინეს რამდენჯერმე ანტიბიოტიკი “ყვარლის ბაგის” რძეში.
“ყვარლის ბაგის” შესახებ 2018 წელს (იმ წელს, როცა “ჩირინას” ნაკელით ძროხების კვება დაიწყეს) გამოქვეყნებულ ერთ-ერთ სტატიაში ლაშა პაპაშვილი ამბობს, რომ მათი რძის მომხმარებლები ფლაგმანი კომპანიები “სანტე“ , “აგროჰაბი“, “პეპსიკო“ (ანუ “ვიმ-ბილ-დანი”) არიან.
რადიო თავისუფლებამ ჩამოთვლილ კომპანიებს ჰკითხა, ამოწმებდნენ თუ არა “ყვარლის ბაგიდან” მიღებული რძის ყველა პარტიას და რამდენჯერ აღმოაჩინეს მასში ანტიბიოტიკი? ასევე იცოდნენ თუ არა, რომ რძის მიმწოდებელი იმ პერიოდში ევროპაში აკრძალულ საკვებს, ქათმის ნაკელს, იყენებდა ძროხების გამოსაკვებად.
კომპანია “სანტემ” მოგვწერა, რომ ამ საკითხზე კომენტარის გაკეთება არ სურთ.
“სოფლის ნობათის” მფლობელმა კომპანია “პეპსიკომ” მოგვწერა, რომ, “სამწუხაროდ, მაგ პერიოდის არქივი არ არის შენახული, კანონით, სამწლიანი ვადა ვრცელდება დოკუმენტების შენახვაზე. ზოგადად, თუ რძის ან ნებისმიერი ინგრედიენტის ხარისხი არ შეესაბამება “პეპსიკოს” დადგენილ სტანდარტსა და კანონმდებლობის მოთხოვნას, ჩვენი მხრიდან ასეთი ინგრედიენტი ხარვეზდება და წარმოებაში არ დაიშვება.”
კითხვაზე, იცოდნენ თუ არა, რომ რძის მიმწოდებელი იმ პერიოდში ევროპაში აკრძალულ საკვებს, ქათმის ნაკელს, იყენებდა ძროხების გამოსაკვებად, პეპსიკომ მოგვწერა, რომ არა.
“აგროჰაბმა” გვიპასუხა, რომ იმ პერიოდში რძეს ყიდულობდნენ “ყვარლის ბაგისგან”, არ იცოდნენ, რომ ძროხებს ნაკელს აჭმევდნენ.
შემოწმებასთან დაკავშირებით კი ეს მოგვწერეს: “აგროჰაბი ყოველთვის, ყველა პარტიაზე ამოწმებს რძეს ანტიბიოტიკზე. დაფიქსირების შემთხვევაში რძეს არ ვღებულობთ. შემოწმების შესახებ ამ ხანდაზმულობის რეესტრი არ გვაქვს.”
სასამართლოს მასალების მიხედვით, ერთი წლის განმავლობაში კლიენტებმა “ყვარლის ბაგის” რძეში დაახლოებით 10-ჯერ აღმოაჩინეს ანტიბიოტიკების კვალი, მაგრამ არა რძის ყველა შესყიდულ პარტიაში.
თუ თბილისის საქალაქო სასამართლოს ლოგიკას მივყვებით და “ჩირინას” ნაკელის ყველა პარტია ანტიბიოტიკით იყო გაჯერებული, რით აიხსნება, რომ რძეში ხან იყო ანტიბიოტიკის კვალი, ხან – არა?
ამის მეცნიერული, ლაბორატორიული ახსნა “ყვარლის ბაგას” სასამართლოზე არ წარმოუდგენია, არც თბილისის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლეს არ უცდია გამოკვლევა.
სასამართლოს მასალებით ირკვევა, რომ “ყვარლის ბაგა” თავადაც იყენებდა ანტიბიოტიკ ტეტრაციკლინს ძროხების სამკურნალოდ, სპეციალისტები რადიო თავისუფლებას უხსნიან, რომ ანტიბიოტიკის გამოყენების შემდეგ ძროხის რძე საკვებად არ გამოდგება დაახლოებით 8 დღის განმავლობაში. თუ “ყვარლის ბაგა” ამ ვადას ზუსტად არ დაიცავდა, ის რძეში აღმოჩნდებოდა. “ყვარლის ბაგაში” ამბობენ, რომ ამ ვადას ყოველთვის იცავდნენ.
გამოძიების სრულად სანახავად გადადით ბმულზე.
