სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა ტელეკომპანია France 24-თან ინტერვიუში განაცხადა, რომ ქვეყნის წევრობა კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაციაში რეალურად გაყინულია. ფაშინიანმა ასევე დაიჩივლა სომხეთის და პირადად მის წინააღმდეგ „მოსკოვის პროპაგანდაზე“ და თქვა, რომ ჯერ კიდევ ელოდება გამოძიების შედეგებს გასული წლის დეკემბერში გიუმრიში რუსი წვევამდელის დაკავების გამო.
“მათ გაყინეს ჩვენი მონაწილეობა”
ფრანგი ჟურნალისტის შეკითხვის პასუხად სომხეთის “ ОДКБ“–დან გამოსვლის გეგმების შესახებ, რომელშიც “დომინირებს მოსკოვი”, ფაშინიანმა თქვა, რომ მან არ შეასრულა თავისი მიზნები სომხეთთან დაკავშირებით.
”ამჟამად, პრაქტიკაში, ჩვენ გავყინეთ ჩვენი მონაწილეობა ამ ორგანიზაციაში,” – თქვა მან.
როგორც ჩანს, ფაშინიანმა იგულისხმა ორგანიზაციის მიერ გამართულ ღონისძიებებში მონაწილეობისგან თავის შეკავება, ვარაუდობს ОДКБ–ს სამდივნო. ერევანიდან არ ყოფილა განცხადებები წევრობის შეჩერების შესახებ, განუცხადეს მათ რია ნოვოსტის.
„სომხურ მხარეს ამ კუთხით არანაირი ოფიციალური ქმედება არ განუხორციელებია, ჩვენ ვიმედოვნებთ, რომ ჩვენი სომეხი მეგობრები ყველაფერს აგვიხსნიან“–განაცხადა კრემლის სპიკერმა დიმიტრი პესკოვმა.
გასულ წელს სომხეთმა უარი თქვა ერთობლივ წვრთნებში და ОДКБ–ს სამიტში მონაწილეობაზე.
2022 წლის ნოემბერში ფაშინიანმა ხელი არ მოაწერა ОДКБ–ს კოლექტიური უშიშროების საბჭოს დეკლარაციას, რადგან ის არ შეიცავდა ორგანიზაციის მხრიდან „აზერბაიჯანის აგრესიის პოლიტიკურ შეფასებას სომხეთის ტერიტორიული მთლიანობის წინააღმდეგ“.
ფაშინიანმა არაერთხელ გააკრიტიკა ორგანიზაცია სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის კონფლიქტების დროს დახმარების არ აღმოჩენის გამო.
ОДКБ-ში შედიან რუსეთი, სომხეთი, ბელორუსი, ყაზახეთი, ყირგიზეთი და ტაჯიკეთი. თავდაპირველად, ეს ორგანიზაცია შეიქმნა, როგორც ნატოს შესაძლო ალტერნატივა, მაგრამ ახლა ბლოკის წევრი ქვეყნების ბევრი პოლიტიკოსი უკმაყოფილოა ორგანიზაციის საქმიანობით ან მისი უმოქმედობით.
სომხური შემობრუნება: რუსეთიდან საფრანგეთისკენ
სომხეთის პრემიერ-მინისტრის განცხადებებს BBC-ის რუსული სამსახურის კორესპონდენტი გრიგორ ათანესიანი ეხმაურება
ფაშინიანის სიტყვები ОДКБ -ში წევრობის ფაქტიურად გაყინვის შესახებ რეალობის აღიარებაა: ჯერ კიდევ გასულ წელს სომხეთმა შეწყვიტა ОДКБ–ს ღონისძიებებში მონაწილეობა და იქ მისი წარმომადგენლების გაგზავნა.
ფაშინიანი ჩივის, რომ ორგანიზაცია არ დაეხმარა მის ქვეყანას ბოლო წლების ესკალაციის დროს, როდესაც ბრძოლები მიმდინარეობდა არა ყარაბაღში, არამედ აზერბაიჯანთან საერთაშორისოდ აღიარებულ საზღვარზე. მაშინ შეერთებული შტატები და ევროკავშირი გამოვიდნენ სომხეთის ტერიტორიული მთლიანობის მხარდასაჭერად, ОДКБ–მ კი მხოლოდ სიმშვიდისკენ მოუწოდა ორივე მხარეს.
ფაქტია, რომ ალიანსში სომხეთის ოფიციალურ „მოკავშირეებს“ უფრო მჭიდრო ურთიერთობა აქვთ აზერბაიჯანთან ეკონომიკური და კულტურული კავშირების, ასევე მსგავსი პოლიტიკური სისტემების გამო. მოსკოვისთვის ეს რუსული გაზის მნიშვნელოვანი მარშრუტია, მინსკისთვის ეს არის ავტორიტარიზმში ბრალდებული ლიდერების გრძელვადიანი პირადი ურთიერთობა, ხოლო ასტანასა და ბიშკეკისთვის ეს არის ასევე საერთო წევრობა თურქულ სახელმწიფოთა ორგანიზაციაში.
მაგრამ საბოლოო ჯამში, ОДКБ – ეს არ არის ორგანიზაცია ჰორიზონტალური კავშირების შესახებ პოსტსაბჭოთა ქვეყნებს შორის, არამედ თითოეული ამ ქვეყნის ურთიერთობაზე კრემლთან. და ეს ურთიერთობები გაუარესდა ჯერ კიდევ 2018 წელს, პაშინიანის ხელისუფლებაში მოსვლისთანავე, როდესაც მისი კონტროლის ქვეშ მყოფმა სომეხმა გამომძიებლებმა ათი წლის წინანდელი შიდა სომხური მოვლენების საქმეზე ОДКБ–ს გენერალური მდივანი დააკავეს. მას შემდეგ ორ ქვეყანას შორის ურთიერთობა ძველ დონეზე აღარ დაბრუნებულა.
რუსეთის შეჭრამ უკრაინაში საბოლოოდ დაარწმუნა ფაშინიანი ახალი მოკავშირეების ძიების აუცილებლობაში. ის ეყრდნობოდა საფრანგეთს, რომელიც ცოტა ხნის წინ დათანხმდა ერევანს საჰაერო თავდაცვის რადარებისა და ჯავშანტექნიკის მიყიდვაზე. ეს უნიკალური ნაბიჯია, იმის გათვალისწინებით, რომ მიწოდება განხორციელდება ნატოს ქვეყანასა და რუსეთის ჯერ კიდევ ოფიციალურ მოკავშირეს შორის. მაგრამ ეს ყველაფერი არ არის: სომეხი სამხედრო პერსონალი ასევე გაივლის ტრენინგს საფრანგეთში.
პარასკევს, პარიზიდან დაბრუნებულმა ფაშინიანმა, სადაც საფრანგეთის პრეზიდენტ ემანუელ მაკრონს შეხვდა, საფრანგეთის თავდაცვის მინისტრი მიიღო. „საფრანგეთი არის ერთ-ერთი პირველი ქვეყანა, რომელიც გამოეხმაურა ჩვენს გადაწყვეტილებას უსაფრთხოების სფეროში ურთიერთობების დივერსიფიკაციის შესახებ“, – განაცხადა სომხეთის პრემიერმა.
“ჩვენ ვერ შევეგუებით უკანონო ქმედებებს”
ინტერვიუს დროს ფაშინიანმა რუსეთის ხელისუფლებისა და პროპაგანდისტების ქმედებებსაც უჩიოდა, მაგრამ რუსეთის მიმართ ბრალდებები არ გამოუთქვამს.
კერძოდ, მან განაცხადა, რომ გასული წლის ოქტომბერში რუსეთის წარმომადგენლებმა „აშკარად მოუწოდეს სომეხ მოსახლეობას აჯანყებისა და ხელისუფლების დამხობისკენ“.
24 ოქტომბერს ერევანში რუსეთის ელჩი სერგეი კოპირკინი დაიბარეს სომხეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროში პირველ არხზე სატელევიზიო გადაცემის ეთერში გასვლასთან დაკავშირებით, „რომლის დროსაც გაკეთდა შეურაცხმყოფელი და სრულიად მიუღებელი განცხადებები სომხეთის რესპუბლიის მაღალი თანამდებობის პირების მიმართ.“
გადაცემის სათაური ოფიციალურად არ გამოცხადებულა, მაგრამ მედიამ ივარაუდა, რომ საუბარი იყო ფილმზე „ნიკოლ პაშინიანი: უბედურების მაცნე. ტუტის მემკვიდრის თოჯინები.“
მისი თქმით, ეს „პროპაგანდა მოსკოვიდან“ მიმართული იყო როგორც სომხეთის, ისე პირადად მის წინააღმდეგ.
ფაშინიანმა დასძინა, რომ ამის შემდეგ ის უკვე შეხვდა ვლადიმერ პუტინს, მაგრამ არ დააკონკრეტა, განიხილა თუ არა თავდასხმა პროპაგანდისტებთის მხრიდან.
ინტერვიუში ფაშინიანმა რუსული სამხედრო ბაზის მომავალზე ისაუბრა და თქვა, რომ ეს საკითხი ОДКБ–ს არ უკავშირდება და დღის წესრიგში არ დგას.
„ფაქტობრივად, ეს არის სხვა შეთანხმება, ეს არის სხვა შეთანხმების საგანი და ამჟამად ამაზე არ ვსაუბრობთ. “, – განაცხადა ფაშინიანმა.
სომხეთსა და რუსეთს შორის ურთიერთობები ბოლო წლებში მნიშვნელოვნად გაცივდა, განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც აზერბაიჯანმა მთიანი ყარაბაღის სრული კონტროლი აიღო ხელში. ამავდროულად, სომხეთი ინარჩუნებს უზარმაზარ ეკონომიკურ დამოკიდებულებას რუსეთზე, ამიტომ მოსკოვს კვლავ აქვს ბერკეტები ერევანზე.
