ახალი კონსტიტუციის მიხედვით, პრეზიდენტის სტატუსი სამი ტიტულისგან შედგება

{{ARTICLEIMAGE}}

16 დეკემბერს თელავში პრეზიდენტის ინაგურაცია გაიმართება. ახალი პრეზიდენტის მიერ ფიცის დადების შემდეგ, ძალაში შევა კონსტიტუციის ახალი რედაქცია, რის გამოც სახელმწიფოს მეთაურის არჩევნები და მისი შედეგები წელს გამორჩეული იყო. ამას რამდენიმე ფაქტორი განაპირობებს – პირველი ის გახლავთ, რომ ქვეყნის პირველი პირი მოქალაქეებმა ბოლოჯერ აირჩიეს, მეორე – არჩევნებში გამარჯვებული თანამდებობას არა ხუთი წლით – როგორც აქამდე იყო, არამედ 6 წლით დაიკავებს. მესამე – ის ფიცის დადების დროს ბოლოჯერ წარმოთქვამს “საპროგრამო სიტყვას” – ამიერიდან საინაუგურაციო გამოსვლას “ხალხისადმი მიმართვა” ერქმევა. ახალ რეალობაში პრეზიდენტს აღარ ექნება პოლიტიკური პარტიის წევრობის უფლება. მისი სტატუსი კონსტიტუციის მიხედვით, სამი ტიტულისგან შედგება: 1. სახელმწიფოს მეთაური, ქვეყნის ერთიანობისა და ეროვნული დამოუკიდებლობის გარანტი. 2. თავდაცვის ძალების უმაღლესი მთავარსარდალი. 3. საგარეო ურთიერთობებში წარმომადგენელი – ეს ტრიადა კონკრეტული უფლებამოსილებების მეშვეობით მომდევნო დებულებებში ისხამს ხორცს  და საბოლოოდ გამოკვეთს ქვეყნის პირველი პირის ინსტიტუციურ როლს კონსტიტუციურ სისტემაში. 


ვახუშტი მენაბდე, კონსტიტუციონალისტი:
მიუხედავად იმისა, რომ პრეზიდენტის კონსტიტუციურ უფლებამოსილებებს, ბევრი ცვლილება შეეხო, ისინი მის ინსტიტუციურ როლს მაინც არ ცვლიან. შეიძლება ითქვას, რომ ამ სიახლეების ძალაში შესვლის შემდეგ, მომდევნო პრეზიდენტი არსებითად განსხვავებულ ჩარჩოში არ იმოქმედებს, ვიდრე ეს მოქმედ სახელმწიფოს მეთაურას უწევდა. კონსტიტუციური დებულების ანალიზი აჩვენებს, რომ მიუხედავად მისი თეორიული მნიშვნელობისა, პრეზიდენტის უფლებამოსილებები ყოველდღიურ პოლიტიკაზე გავლენის მოსახდენად არ გამოდგება. საგარეო ურთიერთობებშიც კი, სადაც მას შედარებით ფართო სივრცე აქვს. მისი ასპარეზი მთავრობის თანხმობითაა ზღვარდადებული. საომარი და საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადებისა და თავდაცვის ძალების მართვის ნაწილში მისი ძალაუფლება ერთი მხრივ, კაბინეტითა და პარლამენტით ბალანსდება, მეორე მხრივ კი თავად ამ კომპეტენციებს არ აქვთ ქმედითი როლი საზოგადოებრივ პროცესებში. ამის გათვალისწინებით, ვეტოსთან ერთად, პრეზიდენტის მთავარ ინსტრუმენტად საკადრო გადაწყვეტილებები რჩება. ის მთელ რიგ საკვანძო თანამდებობის პირების გამწესებაში მონაწილეობს. მათ შეუძლიათ, გავლენა მოახდინონ მნიშვნელოვან პროცესებზე, ისინი დამოუკიდებელი კონსტიტუციური ორგანოების თანამდებობის პირები არიან. შესაძლოა, ძალაუფლება თავად ქვეყნის პირველ პირს არ აქვს, მაგრამ ძალაუფლება აქვთ, მათ ვისაც ის თანამდებობაზე ნიშნავს.