საქართველოში მიმდინარე პროცესებზე, “ამერიკის ხმა” აშშ-ის არმიის ომის კოლეჯის პროფესორს, აშშ-ის არმიის (გადამდგარ) პოლკოვნიკ რობერტ ჰამილტონს ესაუბრა. ჰამილტონი ასევე შავი ზღვის აუზის სწავლებების მკვლევარია ვაშინგტონში, საგარეო პოლიტიკის კვლევის ინსტიტუტში. ჰამილტონს ანა კალანდაძე ესაუბრა.
როგორ შეაფასებთ იმ საპროტესტო აქციებს, რომლებიც თბილისში 20 ივნისიდან მიმდინარეობს?
ვფიქრობ, საპროტესტო მოძრაობის პირდაპირი კატალიზატორი რუსეთის დელეგაციის ვიზიტი და დეპუტატ გავრილოვის მიმართვა იყო, რაც ქართველების უმრავლესობისთვის მაშინ, როცა ქვეყნის ოცი პროცენტი რუსეთის მიერ ოკუპირებულია, განსაკუთრებულად აღმაშფოთებელი აღმოჩნდა.
როგორც სპეციალისტი, რომელიც კარგად იცნობს საქართველოს, რა პროგნოზს გაააკეთებთ ამ უახლესი გაკვეთილის გათვალისწინებით საქართველოს დემოკრატიული განვითარების გზაზე და რას გამოყოფდით?
თუმცა, ნულოვანი ბარიერის გამოცხადებამ შესაძლოა პატარა პარტიების ფრაგმენტაცია გამოიწვიოს პარლამენტში შესვლამდე, რაც სტაბილურობას შეუქმნის საფრთხეს და ექსტრემისტებს პარლამენტში კიდევ უფრო მეტ ხმას მიანიჭებს – იმაზე მეტს, ვიდრე ისინი ბარიერის არსებობის შემთხვევაში მიიღებდნენ.
რას ფიქრობთ, ქართული ოცნების მზაობაზე ოპოზიციური პარტიების, ან ოპონენტების დაკავება და პასუხისგებაში მიცემა მოახდინოს მიტინგისას მომხდარი არეულობების ინსპირირების მოტივით?
რა შეგიძლიათ თქვათ რუსეთის სამომავლო, სავარაუდო ქმედებებზე?
რამდენად ძლიერია რუსეთის გავლენა, მისი ფაქტორი საქართველოში დღეს?
თუმცა ძალის უფრო რბილი გამოხატულებით, რუსეთის სტატუსი საქართველოში ჩამოშლას აგრძელებს. საპროტესტო აქციების შემდეგ, რუსეთის მიერ პირდაპირი ფრენების აკრძალვას, ქართულ ტურისტულ ინდუსტრიაზე მოკლევადიანი შედეგი აქვს და მას რთულად წარმოსადგენია, რომ გრძელვადიანი გავლენა მოჰყვეს. მოსკოვის მიერ ქართულ პროდუქციაზე პერიოდულ აკრძალვას ყველასათვის დასანახი პოლიტიკური მიზეზები აქვს, რამაც ქართულ ეკონომიკას ზრდაში ხელი ვერ შეუშალა. პირიქით, კრემლის ეკონომიკურმა წნეხმა საქართველოს სტიმული მისცა რუსეთისგან, როგორც მთავარი სავაჭრო პარტნიორისგან და ტურიზმით შემოსული შემოსავლის მომტანი მთავარი წყაროსგან, თავი დაეხსნა.
ეს კი საქართველოს საშუალებას მისცემს გრძელვადიან პერსპექტივაში უფრო მყარ ეკონომიკურ საფუძველზე გააგრძელოს არსებობა. ეს უკვე ასეც ხდება – 2018 წლის პირველ ნახევარში, საქართველოდან ექსპორტმა ევროკავშირში რუსეთში გატანილ ექსპორტს გაუსწრო $164 მილიონი დოლარით. და ბოლოს, რუსეთის აგრესიული მოქმედება იმ ფაქტზე კონცენტრაციის საშუალებას არ იძლევა, რომ ეს ორი ქვეყანა ისტორიულად კავშირებს ინარჩუნებდა კულტურის დარგში, ან რელიგიური კუთხით.
ისე, რომ როგორიც არ უნდა იყოს საქართველოს მთავრობის მოქმედებები, თავად მოსკოვის მოქმედებებმა მისი გავლენა შეასუსტა კავკასიაში. კრემლი ახლა დგას იმ ფაქტის წინაშე, როცა სამხედრო ძალა მისი ერთადერთი ინსტრუმენტია საქართველოში და რომ ამ ინსტრუმენტის გამოყენება [ საქართველოში } დაუმორჩილებლობას გამოიწვევს თავად საქართველოში და საპასუხო რეაქციას დასავლეთში, რაც კიდევ უფრო შელახავს რუსეთის პოზიციას მსოფლიოში.
საქართველოს მთავრობასა და ბიზნესმენ მამუკა ხაზარაძეს შორის განვითარებულმა მოვლენებმა დიდი მითქმა-მოთქმა გამოიწვია ბიზნესმენზე შესაძლო ზეწოლასთან დაკავშირებით. როგორ შეაფასებდით ამ ფაქტს ანაკლიის პორტის მნიშვნელობის და მისი წარმატებული განვითარების კონტექსტში?
როგორც ამერიკის საელჩომ აღნიშნა თბილისში, საქართველოს მდგრადი უნარი, რომ მიიზიდოს დასავლური ინვესტიციები დამოკიდებულია აღქმაზე, რომ მისი სასამართლო სისტემა მიუკერძოებელი და თავისუფალია პოლოტიკური გავლენისგან. ბოლო ოცი წელია, საქართველომ დაუჯერებელი მასშტაბით შესძლო კორუფციის აღმოფხვრა და ეკონომიკის ლიბერალიზაცია. 1990იან წლებში არსებული ეკონომიკური ნგრევის შემდეგ, ახლა ქვეყანა 190 ქვეყანას შორის მე-6 ადგილზეა,, ბიზნესის წარმოების სიმარტივის მიხედვით.
აქვე აღვნიშნავ, რომ ბიზნესისთვის მეგობრული გარემო და კორუფციისგან დამოუკიდებელი საქართველო წინაპირობაა იმისთვის, რომ ეს ქვეყანა განვითარებული, მაღალ-შემოსავლიანი ქვეყნების თანამეგობრობას შეუერთდეს. მიუხედავად პროგრესისა და ამ დარგებში მიღწეული წარმატებისა, ეს მონაპოვარი შეუქცევადი არ არის და საკმაოდ მოწყვლადია. სწორედ ამიტომ, აშშ მკაფიოდ აცხადებდა და გაფრთხილებას აკეთებს, რომ გავლენა ეკონომიკაზე ნამდვილად ექნება პოლიტიზირებულ სასამართლო სისტემას.
ნებისმიერი სიგნალი, რომ საქართველოს მთავრობა ძალაუფლებას იყენებს პოლიტიკური ოპონენტების დასასჯელად დასავლურ კაპიტალს დააფრთხობს და ქვეყნიდან გასვლას აიძულებს უფრო პროგნოზირებადი პოლიტიკური ლანდშაფტის მქონე ქვეყნებში.
