ყოველი მეხუთე ადამიანი მსოფლიოში ნაადრევად იღუპება არასწორი კვებისგან.არასწორად დაბალანსებული კვების რაციონი ყოველწლიურად დედამიწაზე 11 მილიონი ადამიანის ნაადრევ სიკვდილს იწვევს – ამტკიცებენ კვლევის ავტორები, რომელიც სამეცნიერო ჟურნალ Lancet–ში გამოქვეყნდა.
მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ არასწორი კვება სიცოცხლისთვის უფრო დიდი რისკია, ვიდრე მოწევა და დღეისათვის მსოფლიოში გარდაცვლილი ასი ადამიანიდან ყოველი მეხუთე ამ მიზეზით კვდება.ყველაზე მეტად სიცოცხლის ხანგრძლივობას მარილი ამცირებს – ნებისმიერი ფორმით და ნებისმიერ პროდუქტში – პურში, სოიოს სოუსში ან მზა კერძებში.
ამასთან, მკვლევარების აზრით მათი ნაშრომი არა გასუქების პრობლემას , არამედ ცუდ დიეტას მიეძღვნა, რომელიც გულსაც ვნებს და შესაძლოა სიმსივნის გაჩენის მიზეზიც გახდეს.ყველაზე ავტორიტეტულ წყაროდ მთელ მსოფლიოში ადამიანების სიკვდილის მიზეზის შესაფასებლად კვლევითი პროგრამა “დაავადების გლობალური ტვირთი“ ითვლება.ახალმა კვლევამ სხვადასხვა ქვეყნებში კვების თავისებურებები გაითვალისწინა, რათა გაერკვია, როგორ მოქმედებს ისინი სიცოცხლის ხანგრძლივობაზე.
საშიშად ითვლება რაციონი, რომელშიც:
1. მეტისმეტად დიდი რაოდენობით არის მარილი – 3 მილიონი გარდაცვალება
2. ბურღულეულის პროდუქტების უკმარისობა – 3 მილიონი გარდაცვალება.
3. ხილის უკმარისობა – 2 მილიონი გარდაცვალება.
სხვა სერიოზულ ფაქტორებს შორის, რომლებიც ნაადრევ სიკვდილიანობას იწვევენ, ასევე არის რაციონში თხილის, მარცვლეულის, ბოსტნეულის, ასევე ომეგა3–ის ცხიმოვანი მჟავების და უჯრედისის სრული არარსებობა.კვლევის ავტორების თქმით კვება ჯანმრთელობის საკითხში ერთ–ერთი გადამწყვეტი ფაქტორია და მას უდიდესი მნიშვნელობა აქვს.
როგორ შეუძლია დიეტას ადამიანის მოკვლა?
ყოველწლიურად 11 მილიონი ადამიანის სიკვდილიდან, რომელიც დაუბალანსებელ კვებას უკავშირდება, 10 მილიონი გულ სისხლძარღვთა დაავადებებზე მოდის, რაც კიდევ ერთხელ უსვამს ხაზს მარილის მეტისმეტად დიდი რაოდენობით მოხმარების საფრთხეს.
მარილის სიჭარბე არტერიული წნევის მატებას იწვევს, ეს კი თავის მხრივ გულის შეტევის ან ინსულტის განვითარების რისკს ზრდის.
მარილს პირდაპირი გავლენის მოხდენაც შეუძლია გულზე და სისხლძარღვებზე, რაც გულის უკმარისობას იწვევს.უხეშ ბურღულეულს, ხილს და ბოსტნეულს კი საწინააღმდეგო ეფექტი აქვთ. ისინი გულის მუშაობას ეხმარებიან და გულ სისხლძარღვთა დაავადების გაჩენის რისკს ამცირებენ.
არასწორი კვების შედეგად გამოწვეულ დაავადებებს მიეკუთვნება სიმსივნე და მეორე ხარისხის შაქრის დიაბეტი.
კვლევის თანახმად მსოფლიო მოსახლეობის უმრავლესობის რაციონში ყველაზე მეტად თხილის და ბურღულეულის ნაკლებობაა. მეცნიერთა აზრით ამის მიზეზი ის არის, რომ საყოველთაო წარმოდგენით ეს პროდუქტები წონის მატებას იწვევს. არადა, სინამდვილეში სასარგებლო ცხიმებს შეიცავს. გარდა ამისა, ბევრი ამ საკვებს არ განიხილავს, როგორც ყოველდღიური რაციონის აუცილებელ ელემენტს, რაც არასწორია.
კამათი იმის შესახებ, ზედმეტი შაქრის მოხმარება უფრო ცუდია თუ ზედმეტი ცხიმის, მუდმივად გრძელდება. ისევე როგორც დავა – თუ რა კავშირია წითელ და გადამუშავებულ ხორცსა და კიბოს შორის.
“ეს მართლაც საშიში ფაქტორებია და ამას კვლევაშიც ვაჩვენებთ, მაგრამ მარცვლეულის, ბურღულეულის, ხილის, ბოსტნეულის, თხილის მიუღებლობასთან შედარებით ნაკლებად აქტუალური“ – ამბობს კემბრიჯის უნივერსიტეტის პროფესორი ნიტა ფორუხი.
კვლევაში ასევე საუბარი იმაზე, რომ მთელ მსოფლიოში გაზიანი სასმელების ჭარბი მოხმარება დაფიქსირდა. მეცნიერები თვლიან, რომ დადგა დრო ცხოვრების ჯანმრთელი წესის პროპაგანდისტული კამპანიების მიმართულება შეიცვალოს და არა ცხიმების და შაქის რაოდენობაზე, არამედ ჯანსაღი საკვების სარგებლიანობაზე გაკეთდეს აქცენტი.
კვლევის ავტორების თქმით რაციონის ხარისხს დიდი მნიშვნელობა აქვს, მიუხედავად ადამიანის წონისა. პირველ რიგში უნდა გაიზარდოს ბურღულეულის, ხილის, ბოსტნეულის, თხილის, მარცვლეულის მოხმარება. უნდა შემცირდეს მარილის რაოდენობა .
მაგალითად, ბრიტანეთში მიმდინარეობს კამპანია, რომელიც რაციონში ხილის და ბოსტნეულის წილის გაზრდისკენ არის მიმართული. მისი სახელწოდებაა “დღეში ხუთი“ და მოსახლეობას მოუწოდებს დღეში მინიმუმ 5 პორცია ხილი და ბოსტნეული მიიღონ.
რა თქმა უნდა, ადამიანები ცხოვრების ჯანსაღ წესს აირჩევენ, თუ საკმარისი ინფორმაცია და საკმარისი შემოსავალი ექნებათ. თუმცა ექსპერტების გათვლებით ღარიბ ქვეყნებში ასეთი ჯანსაღი კვება ოჯახური ბიუჯეტის მინიმუმ 52%–ს დაიკავებს.
სამწუხაროდ, ჯანსაღი კვება ხშირად დიდ ფინანსებთან არის დაკავშირებული. მავნე და უსარგებლო პროდუქტებს მაღაზიები ხშირად მიმზიდველი აქციებით და ფასდაკლებებით ყიდიან. სასარგებლო პროდუქტი კი ძვირია. მკვლევარების აზრით მნიშვნელოვანია ჯანმრთელობისთვის სასარგებლო პროდუქტები მოსახლეობისთვის რაც შეიძლება ხელმისაწვდომი იყოს.
