საზამთროს სეზონი ჯერჯერობით კვლავ ძალაშია. ამჟამად საზამთრო იაფი და ხელმისაწვდომია. რა რაოდენობით შეიძლება მივირთვათ საზამთრო, რა სარგებლობა და რა ზიანი მოაქვს მას.
საზამთროს მაღალი კვებითი ღირებულების პროდუქტს ნამდვილად ვერ ვუწოდებთ. ცილა საზამთროში მინიმალური რაოდენობით არის. ცხიმს საერთოდ არ შეიცავს. ვიტამინებისა და მიკროელემენტების შემცველობა საზამთროს გულში ძალიან მცირეა. ამიტომაც, ვიტამინებს საზამთროს ჭამით ვერ მიიღებთ.
ტკბილ გემოს შაქრის მაღალი შემცველობა განაპირობებს და ეს უფრო ცუდია, ვიდრე კარგი, განსაკუთრებით მათთვის, ვისაც დიაბეტი და ზედმეტი წონა აწუხებს. თუმცა საზამთროს კალორიულობა ძალიან დაბალია – სულ 38 კილოკალორია 100 გრამ პროდუქტზე. ამ ბახჩეულ კულტურას მაღალი გლიკემიური ინდექსი აქვს, ანუ სწრაფად იწვევს სისხლში შარის დონის მატებას. ამიტომაც სპეციალისტები ეჭვქვეშ აყენებენ საზამთროს დიეტის სარგებლიანობას.
ერთი, რითაც ნამდვილად ფასეულია საზამთრო, ლიკოპინის მაღალი შემცველობაა. დამტკიცებულია, რომ ეს ნივთიერება პროსტატის კიბოს განვითარებას უშლის ხელს. ლიკოპინი საზამთროში უფრო დიდი რაოდენობით არის, ვიდრე პომიდორში, რომელიც “კაცური მენიუს“ ერთ–ერთ მნიშვნელოვან პროდუქტად ოფიციალურად არის აღიარებული.
კიდევ ერთი სასარგებლო საზამთროში ის არის, რომ ის ბევრ წყალს შეიცავს – 93% საზამთროში წყალია. ამიტომაც მას სამკურნალო თვისებებიც გააჩნია.
საზამთროს აშკარად გამოხატული შარდმდენი თვისებები აქვს. წყლის მაღალი შემცველობის გამო საზამთრო შარდს და მასთან ერთად პათოგენურ მიკროფლორას შარდის ბუშტში დაგროვების საშუალებას არ აძლევს. ეს კი ძალიან სასარგებლოა ცისტიტების, შარდსადენი და ბილეარული ტრაქტების ინფექციების მკურნალობისას. ზოგიერთი ექიმი თვლის, რომ საზამთროს დიეტა შეიძლება კენჭის დაგროვების პროფილაქტიკადაც ჩათვალოთ – შარდის ინტენსიური გამოყოფა თირკმელებს და საშარდე გზებს “რეცხავს“ და მათ ქვიშისგან ათავისუფლებს.
სახაზამთრო სასარგებლოა პაციენტებისთვის, რომლებსაც პადაგრა აწუხებთ. ამ დაავადების სრულად განკურნება შეუძლებელია, მაგრამ საზამთრო ხელს უწყობს ორგანიზმიდან პურინების (შარდმჟავის მარილების) აქტიურ გამოყოფას. ამის წყალობით პაციენტების მდგომარეობა უმჯობესდება.
მიუხედავად იმისა, რომ სამხრეთის ქვეყნებში საზამთროს ხშირად დესერტად მიირთმევენ, დიეტოლოგები თვლიან, რომ ჯობს საზამთრო ცალკე მიირთვათ, ძირითადი საკვებისგან დამოუკიდებლად, შუალედებში. საზამთრო დიდი რაოდენობით ბოჭკოვან ქსოვილებს და პეკტინს შეიცავს, რაც პერისტალტიკას ააქტიურებს. თუ ნოყიერი სადილის შემდეგ საზამთროს მიირთმევთ, ამან შეიძლება მუცლის გვრემა გამოიწვიოს.
დიდი რაოდენობით საზამთროს ჭამა არ არის რეკომენდირებული კუჭ–ნაწლავის ტრაქტის პრობლემების მქონეთათვის, რადგან შესაძლოა ამან დიარეა გამოიწვიოს.
საზამთროს ბევრი მოყვარული ამტკიცებს, რომ საზამთრო მთლიანათ უნდა მიირთვათ – ქერქის და თესლის ჩათვლით.იმისა, რომ სახალხო მედიცინა არაერთ რეცეპტს გვთავაზობს საზამთროს ქერქისა და თესლებისთვის, მათი საკვები ღირებულება მინიმალურია. ეს არის უხეში ბოჭკოვანი, რომელსაც ორგანიზმი პრაქტიკულად ვერ ითვისებს. თუ თესლს ორგანიზმი ასე თუ ისე მოერევა, ქერქი ვერანაირად ვერ გადამუშავდება. ასეთ შემთხვევაში გასტრიტის გამწვავება გარანტირებულია. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ საზამთროს ქერქი ყველაზე მეტად ნიტრატებს შეიცავს, ამიტომაც ის არაფერში გამოგადგებათ.
საზამთრო სამწუხაროდ სეზონური პროდუქტია და მისი მოყვარულები ფიქრობენ, როგორ გაიხანგრძლივონ საზამთროსთან დაკავშირებული სიამოვნება.
საზამთროს ყველა სახეობის ხანგრძლივი შენახვა გამორიცხულია. და თანაც შესანახად სპეციალური ნაგებობაა საჭირო – დიდი, ბნელი და გრილი. სპეციალისტების რჩევაა საზამთრო სპეციალურ ჩანთებში, ე.წ. “ბადე ჩანთაში“ შევინახოთ, რომელიც ძველ დროში ადვილად მოიპოვებოდა. ასეთი ჩანთით საზამთრო კედელზე რაც შეძლება ზევით, ჭერთან ახლოს უნდა დაკიდოთ და შესაძლოა საკმაოდ დიდხანს –რამდენიმე თვეც კი შეინახოთ. იატაკზე დადებული საზამთროს შენახვა არ ღირს – ზედაპირზე შეხების გამო ლპობის პროცესი განვითარდება.
სპეციალისტები ვერანაირ სასარგებლო თვისებას ვერ ხედავენ საზამთროს მურაბაში, რომელიც მისი ქერქისგან მზადდება.
